Манба Дацан эмнэлэг

Ханиад нь агаар дуслын замаар халдварладаг халдварт өвчин гэсэн ойлголт байдаг бол уламжлалт анагаах ухаан арай өргөн хүрээнд авч үздэг. Тухайлбал, ханиад нь дотроо хоолойн, уушгины, хамрын, халдварт ханиад гэсэн ангилалтай бөгөөд тус бүрдээ эмнэлзүйн шинж тэмдэг, эмчлэх аргатай тусгай биеэ даасан өвчин юм. Хоолойн ханиадны эхэн үед хоолой, тагнай, хамар халуун оргиж, нус гоожиж, битүүрэн сүүлдээ ихээхэн найтаах шинж тэмдэг илэрнэ. Уушгины ханиадны үед хоолой халуун оргих, загатнах, ханиалгах, толгой цээжин биеэр өвдөх шинж тэмдэг илэрч, сүүлдээ идээ, цустай цэр гарч уушгины архаг өвчин болж хувирдаг. Хамрын ханиадны үед хамар халуун оргин шархирч, нус гоожих шинж тэмдэг илрэх бол халдварт ханиад нь толгой үе мөч, хөлийн эрээн булчин өвдөж, цээжин бие хөндүүрлэн, гуя, бэлхүүсээр нүдүүлсэ...

ОХУ-ны иргэн, Уламжлалт анагаах ухааны эмч, гавал ууцны засалч/craniosacral therapist/, ароматерапист, буддизм судлаач, профессор Mija-Dzeinara Ubarteine(түвэд нэр нь Palden Lhamo) ОМИС-ийн эмч, оюутнуудад өрнөдийн нийгэмдэх “Архаг ядаргаа сульдаа өвчний хам шинжийг эмчлэхүй” сэдэвт лекц уншлаа. “Бид багш, шавийн барилдлагатай номын ахан дүүс. Тэгэхээр нэг гэр бүл гэж үзэж байна” хэмээн лекцээ эхлэв. Тэрбээр Испани, Итали, Польш, Эстони гээд дөрвөн улсад энэ чиглэлээр их сургууль төгссөн, уламжлалт анагаах ухаан эмчээр олон жил ажиллаж байгаа юм байна. Гурван хүү, нэг охинтой. Нөхөр нь хятад анагаах ухааны эмч. Уламжлалт анагаах ухааны эмч хүн дан ганц оношилгоо эмчилгээгээр биш хажуугаар нь буддын гүн ухааны гүрэм засал, тарни номыг давхар бас ашигладаг. Хүн төрөлхтөн өөрсдийн сайн сайх...

Өвчнийг ерөнхийд нь үүслийн хувьд халдварт болон халдварын бус гаралтай гэж үндсэн хоёр хэсэгт хуваан үзэж болно. Орчин цагт халдварт гэхээсээ халдварын бус гаралтай өвчлөл ихсэж байна. Энэ нь манай ард иргэдийн дийлэнх нь эрүүл мэндийн боловсрол тааруу байдагтай холбоотой. Эрүүл аж төрөх ёсны наад захын мэдлэггүй, буруу дадал хэвшилтэй амьдрах нь өвчинд нэрвэгдэх гол шалтгаан болдог. Хүйтэн сэрүүний улирал эхэлж байна, дулаахан гутал хувцас өмсөж явах хэрэгтэй. Хүн тархи толгойноосоо даарахаар биеийн дулаанаа амархан алддаг. Малгай өмсөж хэвшсэнээр тархины судас нарийсах улмаар нас яваад ирэхээр толгой өвдөх, нулимс  гоожих, тархинд цус харвах гээд тархи толгойны өвчний олон эрсдэлээс сэргийлж чадна. Мөн сүүлийн жилүүдэд манай хүүхэд залуусын дунд зүрх судасны өвчин, чихрийн шижин, тарг...

Булчин чангаралт юунаас үүсдэг вэ? Булчин чангаралт нь ерөнхийдөө суугаа ажлыг хэт их удаан хийснээс болдог. Бичиг цаасны ажил, компьютерийн ард хэт удаан суух гэх мэт. Чилээ гаргах төрөл бүрийн дасгалыг өдөрт нэгээс дээш удаагаар хийж байх хэрэгтэй. Булчинг суллах янз янзын арга бий. Эдгээрээс нухах, даран нухах, ар нухах, цэгэн бариа, массаж, бүтэн биеийн зөөлөн бариа манай эмнэлэгт түлхүү хийгддэг. Энэ удаад булчин чангарал буюу хөшингөөс урьдчилан сэргийлэхийн тулд өдөрт нэг буюу 2-оос дээш удаа хийгддэг дасгалыг заая. Хүмүүсийн ойлгодгоор энэ дасгал нь урагш, хойш, баруун, зүүн тийш толгойгоо хөдөлгөөд болчихдог юм биш л дээ. Зүүн талруу толгойгоо хөдөлгөхдөө өөрийн баруун гараараа тултал нь хүзүүгээ татаж эцсийн цэгт нь хүрсний дараа 3-5 секунд энэ байдлаа хадгалж барина. Болж өгвөл...

Манба Дацан эмнэлгийн их эмч Л.Энх-Амгалантай хэрэх өвчний талаар ярилцлаа. Хэрэх өвчний шалтгаан нөхцөл, ангилал, шинж тэмдэг, эм, засал, идээ унд, явдал мөрөөр эмчлэх аргыг уламжлалт анагаах ухааны эртний гайхамшигт ном зохиолуудад дэлгэрэнгүй бичсэн байдаг. Гэвч хэрэх өвчний талаар УАУ-ы онолын үүднээс судалсан бүрэн хэмжээний судалгаа одоогоор байхгүй. Тиймээс Манба Дацан эмнэлэгийн эмч, мэргэжилтнүүд, Оточ Манрамба Их сургуулийн багш, эрдэмтэд хамтран уламжлалт анагаах ухаанд хэрэх өвчний шалтгаан нөхцлийг хэрхэн тайлбарласныг судлан, эмчилгээний арга хэлбэрүүдийг практикт нэвтрүүлэхээр зорьж ажиллаж байна.  -Юуны өмнө хэрэх гэж ямар өвчин болох, юунаас шалтгаалан үүсдэг талаар хэлж өгөхгүй юу? -Хэрэх өвчин нь голлон үе мөчинд тохиолддог. Шар ус, гурван гэм, үений барилдуулагч бад...

Монголчууд эрт үеэс хоол хүнсээ улирлын байдалтайгаа зохицуулан хэрэглэсээр ирсэн. Тухайлбал, эрс тэс уур амьсгалтай өвлийн улиралд энерги их алддаг учраас мах, махан бүтээгдэхүүнээр бэлтгэсэн хоолыг, зуны улиралд хөнгөн чанарын сүү, сүүн бүтээгдэхүүнээр бэлтгэсэн аяганы хийцийг өргөн хэрэглэдэг байжээ. Монголчуудын аяганы хийц гэж нэрлэж ирсэн хоол унданд бага овортой хөнгөн зууш, аарц, ааруул, бяслаг, ээзгий, өрөм, шар тос зэрэг цагаан идээ, боов боорцог, замбаа, хуурсан хурил, чанасан болон утсан мах, жимс жимсгэнэ ордог байна. Уламжлалт анагаах ухааны онолоор өвөл хүний биеийн шар үсны сүв хаагдаж, биеийн хүч тамир мууддаг тул голдуу илчлэг ихтэй айраг цагаа, үхрийн мах хэрэглэвэл сайн. Харин өвлийн адаг, хаврын улирлын эхэнд ходоодны үйл ажиллагаа мууддаг учраас буудай, тараг, шар т...

Архангай аймгийн харъяат өндөр настан Р.Рагчаасүрэн гуай энэ удаагийн “Эмчийн ачийг дурсахуй” буланд хандаж, Манба Дацан эмнэлгийн эмч, ажилчдад талархлаа илэрхийлэхийг хүссэн юм. Түүнтэй цөөн хором ярилцлаа. -Таны бие хэзээнээс өвдөж эхэлсэн бэ. Эмч нар ямар онош тавив? -Би өнгөрсөн 2015 оны зургадугаар сарын 2-ноос эхэлж гэнэт халуураад бие өвдөхөөр нь эмнэлэгт үзүүлж, 14 хоног хэвтэн эмчлүүлсэн. Гэсэн ч нэмэр болохгүй, дахин өөр эмнэлэг рүү шилжиж, тэндээ 10 гаруй хоног хэвтээд гарсан. Хоёр эмнэлэг дамжин хэвтэх хугацаандаа бүх төрлийн шинжилгээ, эмчилгээг хийлгэж, онош тодрохгүй, бие ч сайжрахгүй, эцэстээ өвчин намдаах тариа хийлгээд гэртээ гарсан. Гэртээ гарсны дараа л биеийн халуун жаахан намдсан. Түүнээс биш байнга л халуурч, үе мөчөөр маш их өвддөг байсан. Ер нь миний үе мөч өвдд...

Монгол анагаах ухааны заслыг хатуу засал, ширүүн засал, зөөлөн засал гэж 3 ангилна. Хатуу засалд огтлох, хагалах, хусах, гаргах гэсэн дөрвөн зүйл байх бол ширүүн засалд хануур, төөнүүр, хатгах заслуудыг хамруулдаг. Харин зөөлөн засалд жин, түрхлэг, дэвтээлэг засал орно. Бид уншигчдынхаа уламжлалт анагаах ухааны талаарх мэдлэг мэдээллийг дээшлүүлэх зорилгоор уламжлалт засал эмчилгээнүүдийн тухай цувралаар хүргэхээр боллоо. Энэ удаад хануур заслын тухай мэдээллийг хүргэе. Хануур гэж юу вэ? Хануурын багажаар цул савын ханах тусгай бэлчир дээр хатгаж өвчний цусыг гадагшлуулах заслыг хануур засал гэнэ. УАУ-д өвчнийг хураангуйлан халуун, хүйтэн өвчин гэж ангилан үздэг бөгөөд хануур заслыг голлон халуун өвчинд хийнэ. Хануур заслыг УАУ-ы эмч асуух, үзэх, хүрэлцэх шинжилгээгээр өвчнийг ялган он...

Сүүлийн үед тархи, нуруу нугасны өвчлөл нэмэгдэж, яс ургалт, шохойжих зэрэг үе мөчний өвчнүүд залуучуудад түгээмэл тохиолдох болсон. Тэр ч бүү хэл бага насны хүүхдүүд ясны сийрэгжилттэй байгааг эмч мэргэжилтнүүд хэлж байна. Тиймээс энэ удаагийн “Дугаарын зочин” буландаа тархи, нуруу нугасны өвчин юунаас шалтгаалан үүсч байгаа болон хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар “Төмөрбаатар Оточ” эмнэлгийн дарга, АУ-ы магистр, УАУ-ы их эмч В.Төмөрбаатарыг урьж ярилцлаа. -Тархи, нуруу нугасны өвчин юунаас шалтгаалж үүсч байгаа талаар яриагаа эхлэх үү? -Аливаа өвчин сэтгэлээс шалтгаалан үүсдэг. Сэтгэлээс өвчин үүснэ гэхээр хүн болгон гайхдаг. Хүн өөрийн сэтгэлээ захирч чадвал идээ унд, явдал мөр нь аяндаа зөв болж байдаг. Хэрэв та зөв хооллож, өдөр бүр дасгал хөдөлгөөн хийх цаг зав гаргаж чадахгүй б...

Ханиад нь агаар дуслын замаар халдварладаг халдварт өвчин гэсэн ойлголт байдаг бол уламжлалт анагаах ухаан арай өргөн хүрээнд авч үздэг. Тухайлбал, ханиад нь дотроо хоолойн, уушгины, хамрын, халдварт ханиад гэсэн ангилалтай бөгөөд тус бүрдээ эмнэлзүйн шинж тэмдэг, эмчлэх аргатай тусгай биеэ даасан өвчин юм. Хоолойн ханиадны эхэн үед хоолой, тагнай, хамар халуун оргиж, нус гоожиж, битүүрэн сүүлдээ ихээхэн найтаах шинж тэмдэг илэрнэ. Уушгины ханиадны үед хоолой халуун оргих, загатнах, ханиалгах, толгой цээжин биеэр өвдөх шинж тэмдэг илэрч, сүүлдээ идээ, цустай цэр гарч уушгины архаг өвчин болж хувирдаг. Хамрын ханиадны үед хамар халуун оргин шархирч, нус гоожих шинж тэмдэг илрэх бол халдварт ханиад нь толгой үе мөч, хөлийн эрээн булчин өвдөж, цээжин бие хөндүүрлэн, гуя, бэлхүүсээр нүдүүлсэ...